مراحل آموزش اصلاح و بهبود خاک

آموزش اصلاح و بهبود خاک شامل سه مرحله می باشد:

امروزه برخی از باغداران در برابر انواع چالش های اصلاح و بهبود خاک مزارع خود قرار گرفته اند.

چرا که سایر خاک ها برای رشد محصولات خوب نیستند و لذا بهبود و اصلاح خاک، وظیفه مشترکی برای کارگران کشاورزی است، چه در پروژه های کوچک و چه بزرگ.

بنابراین به منظور  بهبود و اصلاح مؤثر خاک، فرد باید برخی از مهارت ها و استراتژی های خاص را فرا گیرد. در اینجا برخی از روش های متداول اصلاح و بهبود خاک و افزایش عملکرد موثر در یک قطعه زمین ارائه شده است.

مواد مغذی مورد نیاز گیاهان را بررسی کنید. سه ماده غذایی مهم در باغبانی وجود دارد: نیتروژن (N) برای رشد برگ و ساقه، فسفر (P) برای رشد ریشه ها، میوه و بذر و پتاسیم (K) برای مقاومت در برابر بیماری و سلامت کلی گیاه. گیاهان جوان ممکن است به فسفر بیشتری نیاز داشته باشند تا روی رشد برگ تمرکز کنند و گیاهان معمولی، خارج از فصل رشد به مواد مغذی بسیار کمتری نیاز دارند.

برای دریافت بهترین نتایج، گیاهان خاصی  که در حال رشد هستند پیدا کنید تا نیازهای آنها را بیابید. نسبت های عناصر به عنوان سه شماره “NPK” به شما داده می شود، که نسبت یا مقادیر کلی این مواد مغذی را در قالب یک کد به شما می گوید.

کود را از منابع ارگانیک انتخاب کنید. ماده گیاهی و حیوانی مانند امولسیون ماهی یا هیدرولیزات ماهی، بهترین نوع کود برای رشد میکروبی را در طولانی مدت  فراهم می کنند، که خاک را غنی از مواد مغذی و بصورت متخلخل نگه می دارند. کود های ترکیبی در آزمایشگاه ها معمولا گیاه را بدون اصلاح خاك تغذیه می کنند و در بعضی موارد حتی ممکن است اثرات منفی نیز داشته باشند.

به خاطر داشته باشید برای اصلاح و بهبود خاک هنگام کار با افزودنی های خاک، همیشه از دست ها و صورت محافظت کنید، زیرا آنها می تواند حاوی یکسری باکتری ها و دیگر تهدید کننده های بهداشتی باشند.

برای اصلاح و بهبود خاک استفاده از کود یا سایر مواد ارگانیک را در نظر بگیرید. به جای کودهای کارخانه ای، ممکن است بتوانید گزینه های ارزان تر و ناخالص تر را از یک فروشگاه کشاورزی یا مزرعه پیدا کنید. کود می تواند مواد مغذی و همچنین مواد ارگانیک را به خاک اضافه کند که باعث تخریب و بهبود شرایط خاک می شود. چند گزینه متداول در زیر وجود دارد:

برای جلوگیری از آسیب زدن به گیاه، باید کود را حداقل یک ماه قبل از استفاده، تجزیه و خرد کنید. اگر کشاورز از علف کش ها در زمین های مرتع خود استفاده کرده باید از کاربرد کود آن منطقه اجتناب کنید، زیرا  علف کش در آن کود وجود دارد. کود مرغ یا بوقلمون ارزان است، اما می تواند مسائل زهکشی در مزارع بزرگ ایجاد کند. کود گاوی، گوسفندی، بزی و کود خرگوش کیفیت بالایی دارند و بوی تند کمتری دارند.

پودر استخوان برای فسفر یا پودر خون را برای نیتروژن به خاک اضافه کنید.

 کمپوست را خودتان  بسازید. کمپوست جدید بطور معمول چهار تا هشت ماه طول می کشد تا کامل شود، مگر این که فرایند را با افزودن باکتری های خاص سرعت ببخشید. این پروژه دراز مدت تا حد زیادی به نفع بافت خاک و مواد مغذی خواهد شد، اگر مایل هستید که روند را ادامه دهید.

یک ظرف بزرگ را در فضای باز، کنار بگذارید تا از حیوانات محافظت شود، اما چند سوراخ برای جریان هوا ایجاد کنید. بمنظور استفاده از این تکنیک ها مراقب باشید:

• با 20٪ خاک، کود، یا کمپوست کامل، کار را شروع کنید. 10 تا 30 درصد مواد خوراکی خام و گیاهی خرد شده؛ و 50 تا 70٪ برگ های خشک، علف و خرده چمن های حیاطرا کاملا با هم مخلوط کنید.
• کمپوست را گرم و مرطوب نگه دارید و از قسمت آشپزخانه مواد غذایی خام و غیر گوشتی بیرون ببرید.
• کمپوست را با یک چنگال یا بیل حداقل هر یک یا دو هفته یکبار، برای تولید اکسیژن، که باکتری های مفید را افزایش می دهد، زیر و رو کنید.
• کرم ها را در مناطق مرطوب زیر سنگ ها پیدا کنید و آنها را به انبار کمپوست اضافه کنید.

• کمپوست زمانی بالغ  یا کامل (آماده برای استفاده) است که روی هم انباشته شده و فشرده شده باشند، بتواند به راحتی نیز از هم جدا شود. الیاف گیاه باید همچنان در کمپوست قابل مشاهده باشند، اما کمپوست بیشتر باید همگن و یکدست باشد.
• سعی کنید کمپوست را الک کنید کمپوستی که از الک بیرون می ریزد آماده استفاده است. تکه های بزرگتر را به توده ی کمپوست بازگردانید.

در این مرحله کود را اضافه کنید. بیشتر باغداران ترکیبی از خاک با کودهای جامد، کودهای پوسیده یا کمپوست را استفاده می کنند . بسیاری از محصولات با ترکیب کمپوست 30٪، و  70٪ خاک به خوبی رشد می کنند، اما سبزیجات و میوه ها با کمترین میزان کمپوست بهتر عمل می کنند. برای اصلاح و بهبود خاک ٬مقادیر کود مصرفی، ممکن است بسته به غلظت شان متفاوت باشد؛ دستورالعمل های مخصوص و مربوط به هر گیاه را دنبال کنید.

•  باغبانی “بدون شخم” یا “بدون حفاری” طرفدار افزودن مواد به سطح است و اجازه می دهد مواد به تدریج در خاک تجزیه شوند. فعالان این روش، معتقدند این تکنیک طبیعی تر و کمتر تهاجمی بوده و برای بهبود و اصلاح خاک مناسب است، هر چند که نتایج کلی ممکن است سال ها طول بکشد تا بدست آیند و در این بین مواد ارگانیک فراوانی نیز استفاده می شود.
• برای به دست آوردن بهترین نتایج، کود را در فصل پاییز اضافه کنید. بسیاری از گیاهان از افزایش بیشتر کود در هر ماه یا دو بار کوددهی در طول فصل رشد نفع می برند، اما این موضوع در بین گونه ها و واریته ها متفاوت است.
• اگر فکر می کنید کود یا کمپوست ممکن است به اندازه کافی پوسیده نشده باشد، دایره ای از خاک معمولی اطراف گیاهان بریزید تا از سوزاندن آنها جلوگیری شود.

عناصر کم مقدار را به خاک اضافه کنید. عناصر کم مقدار ( trace elements) زیادی وجود دارد که کم اهمیت تر و یا اثر مستقیم کمتری دارند، اما در صورتی که کمتر از سطح مورد نیاز کاهش یابند، می تواند مسائل مربوط به سلامت گیاهان یا خاک های ضعیف را ایجاد کنند.

برای اصلاح و بهبود خاک مطمئن شوید، قبل از کاشت، شنهای سبز، پودر جلبک دریایی و یا آزومایت Azomite را با خاک ترکیب کنید. برای باغ های کوچک خانگی، ممکن است این موارد را پیدا نکنید، مگر اینکه مسائل مربوط به سلامت گیاهان در باغتان افزایش یافته باشد

نکته: عنصر کم‌مقدار (trace element) عنصری است که غلظتش (یا مقدار آن در دیگر انواع اندازه‌گیری) بسیار کم باشد .

• مهمترین عناصر کم مقدار عبارتند از آهن، بور، مس، منگنز، مولیبدن و روی.
• افزودنی های توصیف شده در اینجا، طبیعی و مناسب برای کشاورزی ارگانیک هستند

تناوب زراعی گیاهان را برای اصلاح خاک در نظر بگیری اگر همان نوع گیاه  را در همان محل سال قبل مجدداً بکارید، مواد مغذی خاک سریعتر از بین خواهند رفت. بعضی از گیاهان از مواد مغذی کمتری استفاده می کنند و یا حتی  نیتروژن به خاک اضافه می کنند، بنابراین برنامه ی تناوب زراعی ( rotation) گیاهان هر سال سطح مواد مغذی را ثابت نگه می دارد.
نکته: توالي كاشت گياهان مختلف براي يك يا چند سال بر اساس نظم و ترتيب خاص در يک زمين ثابت را تناوب زراعي مي گويند. 
برای باغبانی خانگی، از یک  راهنمای برای تناوب زراعی محصولات استفاده کنید. برای کشاورزی، با توجه به برنامه های مختلف تناوب زراعی و بسته به محصولات موجود، با یک کشاورز محلی با تجربه یا اداره ترویج کشاورزی مشورت کنید.

• کشاورزان همچنین می توانند رشد “محصولات پوششی” زمستانی که برای تامین مواد مغذی برای محصولات واقعی تولید شده اند، را در نظر بگیرند. گیاهان مقاوم به سرما را حداقل 30 روز قبل از اولین یخبندان پیش بینی شده، یا  اگر محصولات کمتر مقاوم به سرما هستند، 60 روز قبل از اولین یخبندان آن ها را بکارید.  حداقل سه یا چهار هفته قبل از کاشت منظم گیاهان، محصولات را برش داده یا بچینید و گیاهان پوششی را روی زمین باقی بگذارید تا پوسیده شوند.(گیاهان پوششی، گیاهانی هستند کوتاه و سریع الرشد که اکثر آنها در زمان بسیار کوتاهی، سطح خاک را فرا گرفته و زمین را به خوبی می پوشانند. )
• شما همچنین می توانید گیاهان پوششی تابستانه که رشد سریع دارند را بکارید، مانند گندم سیاه. این گیاه به شما این امکان را می دهد که بدون نیاز به کاشت محصولات بزرگ در تمام فصل تابستان، خاک را بهبود و آماده سازی کنید. 30 روز پس از کاشت، زمین را شخم بزنید.

برای اصلاح و بهبود خاک حتما قارچ یا باکتری ها مفید را به خاک اضافه کنید. اگر خاک به خوبی هوادهی شود و مواد مغذی را در خود ذخیره کند،  میکروب ها خودشان می توانند به تنهایی رشد کنند و از طریق تجزیه گیاهان مرده، گیاهان نیز می توانند از مواد مغذی استفاده مجدد کنند.

برای سلامت بیشتر خاک، ممکن است بتوانید مکمل های باکتری یا قارچی از یک فروشگاه عرضه کشاورزی خریداری کنید، البته اگر آنها مناسب برای گونه های گیاهی تان باشند. خاکی که در حال حاضر به سرعت تجزیه می شود، نیازی به این افزودنی ها ندارد، اگرچه هیچ قانون سخت و سریعی برای چگونگی استفاده یا توقف استفاده از آنها وجود ندارد.

• یکی از رایج ترین قارچ های افزودنی نوعی قارچ به نام میکوریزا (Mycorrhizae) است. این قارچ به ریشه گیاهان وصل است و به آنها کمک می کند تا مواد مغذی و آب بیشتری را جذب کنند. تمام گیاهان به غیر از اعضای جنس Brassica (از جمله خردل و سبزیجات چلیپا مانند کلم بروکلی و کلم چینی بوک چوی) از این مزیت بهره مند می شوند، مگر اینکه خاک در بهترین شکل ممکن آماده شده باشد.
• باکتری به نام ریزوبيوم اغلب در خاک حضور دارند اما شما می توانید یک ماده تلقیح ریزوبیوم مطمئن را خریداری کنید. این باکتری یک رابطه همزیستی با بقولاتی مانند سیب زمینی و لوبیا دارد و باعث افزودن نیتروژن به خاک می شود.

بخش 2

آموزش اصلاح بافت خاک

به جهت اصلاح و بهبود خاک حتما درباره ی مثلث بافت خاک اطلاعات داشته باشید. دانشمندان خاک، ذرات خاک را به سه دسته تقسیم کرده اند. ذرات شن که بزرگتر هستند، سیلت که اندکی كوچكتر است و ذرات رس، که ریزترین هستند. نسبت این سه نوع ذرات خاک، که تعیین کننده نوع خاکی است که شما دارید، در یک نموداری به نام “مثلث خاک” توضیح داده شده است.

برای اکثر گیاهان، شما  به دنبال خاک “لومی”، و یا مخلوطی با ترکیب تقریبی 40-40-20 که شامل شن (40) و سیلت (40) و رس (20) می باشد، هستید.

• البته ساکولنت ها و کاکتی ها، اغلب خاک “لومی شنی” را با 60 یا 70 درصد شن به جای آن نوع خاک، ترجیح می دهند.

برای اصلاح و بهبود خاک تست سریع بافت خاک را امتحان کنید. یک لایه کوچک از خاک را از زیر سطح لایه ی بالایی خاک بردارید. آن را مرطوب کنید، سپس سعی کنید آن را بصورت یک توپ رول کنید و آن را به شکل یک نوار پهن کنید. این روش سریع می تواند مشکلات عمده را تشخیص داده، باید مشخصات زیر را دنبال کنید:

• اگر نوار خاکی قبل از رسیدن به اندازه ی  2.5 سانتی متر (1 اینچ) شکسته شوند، شما لوم یا سیلت دارید. (اگر نتوانستید یک توپ یا نوار بسازید، شما خاک شنی دارید
  • اگر اندازه ی نوار خاکی قبل از شکستن 2.5 تا 5 سانتیمتر (1-2 اینچ) باشد، شما خاک لومی رسی دارید. خاک احتمالا بیشتر شامل شن  و سیلت خواهد بود.
  • اگر اندازه ی نوار خاکی بیش از 5 سانتی متر (2 اینچ) باشد، شما خاک رسی دارید. لذا خاک شما نیاز به مواد افزودنی عمده ای خواهد داشت، همانگونه که در انتهای این بخش توضیح داده شده است.

برای اصلاح و بهبود خاک ٬یک نمونه خاک برای آزمایش کامل آماده کنید. اگر هنوز در مورد خاک خود اطمینان ندارید، می توانید اطلاعات دقیق تر را با بیست دقیقه کار و چند روز انتظار به دست آورید. به این صورت که برای شروع، سطح خاک را بهم ریخته، سپس نمونه ای از خاک را از عمق حدود 15 سانتیمتر (6 اینچ) بیرون بکشید.

آن را روی یک روزنامه ریخته تا خشک شود و تمام آشغال ها، سنگ ریزه ها و سایر باقی مانده های بزرگ را حذف کنید. توده ی خاک را در هم بریزید و تا جای ممکن آنها را از هم جدا کنید.

اجزا خاک را برای آزمون در شیشه ترکیب کنید. هنگامی که خاک خشک است، آن را به یک شیشه ی بلند و بزرگ بریزید تا 1/4 شیشه پر شود. آب را تا جایی اضافه کنید که 3/4 شیشه کاملاً خالی باشد، سپس 5 میلی لیتر (1 قاشق چایخوری) از مواد شوینده ماشین ظرفشویی بدون کف به آن اضافه کنید. 

درب شیشه را محکم بسته و به مدت حداقل پنج دقیقه آن را تکان دهید تا تمام خرده های خاک کاملاً تجزیه شوند.

همانطور که خاک ته نشین می شود، شیشه را علامت بزنید. بگذارید شیشه ظرف حداقل دو روز بماند، در این فواصل با نشانگر یا نوار بیرون شیشه را علامت بزنید:

• بعد از یک دقیقه، شیشه را در بالای ذرات ته نشین شده علامت بزنید. این ها شن هستند که در همان ابتدا به دلیل اندازه ی بزرگتر ته نشین می شوند.
  • بعد از دو ساعت دوباره دوباره شیشه را علامت بزنید. در حال حاضر، بیشتر ذرات سیلت روی شن ته نشین خواهند شد.
  • هنگامی که آب شفاف است، شیشه را برای سومین بار علامت بزنید. خاک با رس سنگین می تواند یک یا دو هفته طول بکشد، تا ته نشین شود، در حالی که بیشتر خاک های لومی بعد از گذشت چند روز، می تواند به یک شیشه شفاف تبدیل شود.
  • فاصله بین علامت ها را برای دریافت مقدار هر ذره ی خاک، اندازه گیری کنید. هر اندازه  را بر ارتفاع کل ذرات تقسیم کنید تا درصد هر نوع ذره بدست آید. برای مثال، اگر شما دارای 5 سانتی متر شن داشته باشید و کل لایه های ذرات خاک 10 سانتی متر باشد، خاک تان 5÷ 10 = 0.5 = 50 درصد شن دارد.

خاک  را با کمپوست یا بقایای طبیعی اصلاح کنید. اگر در حال حاضر دارای خاک لومی هستید، نیازی به تغییر و اصلاح خاک نیست. خاک های رسی از کمپوست بالغ بسیار نفع می برند، همانطور که در بخش مواد مغذی خاک شرح داده شد. سایر افزودنی های طبیعی مانند برگهای خشک و چمن های خرد شده، نیز اهداف مشابهی دارند.

• تراشه های چوب های قدیمی که در معرض هوا بوده اند، شاخه های کوچک درختان و یا پوست درختان، آب و  درصد حفظ مواد مغذی ، را از طریق ایجاد منافذ در خاک و  مرطوب کردن مواد برای انتشار آهسته آنها در خاک، افزایش می دهند. تراشه های شاخه های درخت یا تراشه های کوچک از شاخه های کوچک بیشترین میزان مواد مغذی را در هنگام بهبود و اصلاح خاک دارند. از چوب جدید استفاده نکنید، زیرا می تواند سطح نیتروژن خاک را کاهش دهد.

اصلاح دستی خاک را در نظر بگیرید. اگر خاک رسی سنگین ( بیش از 20٪ رس) یا خاک بسیار شنی یا خاک سیلتی (بیش از 60٪ شن  یا 60٪ سیلت) داشته باشید، می توانید با انواع دیگر خاک مخلوط سردستی از شن و سیلت و کمتر از  20٪ رس تهیه کنید.

این کار زحمت بیشتری دارد، اما سریع تر از ایجاد کمپوست است. هدف این است که یک خاک متخلخل ایجاد کنید که بتواند مقدار زیادی آب، هوا و مواد مغذی را در خود نگه دارد.

• اگر اداره ی کمپوست تجاری در نزدیکی تان دارید، می توانید کمپوست را به طور عمده از آنجا خریداری کنید، معمولا توسط کامیون به زمین بیاورید. شما می توانید از این کمپوست به جای تهیه ی کمپوست توسط خودتان، استفاده کنید.
• توجه داشته باشید که شما فقط باید از شن استفاده کنید که فاقد نمک بوده و بسیار تیز است.
• پرلیت، در فروشگاه های کشاورزی در دسترس است، و برای همه ی انواع خاک مفید است، مخصوصا برای خاک های رسی، که عمدتا به عنوان ذرات فوق العاده بزرگ عمل می کنند.

 بمنظور بهبود و اصلاح خاک با فشردگی خاک مبارزه کنید.  برای حفظ هوای خاک، تردد افراد و وسایل نقلیه را به حداقل ممکن برسانید. اگر خاک سفت به نظر می رسد و روی آن سخت شده،  برای تبدیل شدن این خاک ها به خاک نرم و تجزیه توده های بزرگ خاک، از چنگک استفاده کنید.

برای خاک های خیلی فشرده، از یک ماشین تیلر یا حفر کن برقی استفاده کنید. حتی اگر نگهداری و حفظ آب در خاک برایتان مسئله ی مهمی نیست، خاک فشرده و سفت می تواند باکتری ها و قارچ های مفید را از بین ببرد و رشد باکتری های مضر بی هوازی را نیز تشویق کند.

• ترکیبات مواد آلی که در بخش مواد مغذی خاک توضیح داده شده، نیز کمک کننده است.
• کاشت ترب سفید و  تربچه، گل قاصدک و گیاهان دیگر با ریشه های طولانی و سطحی کمک می کند تا از تراکم و فشردگی خاک جلوگیری شود.
• همچنین  می توانید تکنیک های باغبانی “بدون شخم” یا “بدون حفر” را دنبال کنید تا خاک را بدون آسیب نگه داشته و اجازه دهید به عنوان خاک طبیعی در طول چند سال باقی بماند. به حداقل رساندن رفت و آمد در این روش نیز همچنان توصیه می شود.

بخش 3

آموزش تنظیم PH خاک

یک نمونه خاک بردارید. برای نتایج دقیق، خاک های سطحی را تا حدود 5 سانتیمتر (2 اینچ) تخریب کنید تا به خاکی با رنگ و بافت ثابت، برسید. گودالی با عمق 15 سانتی متر (6 اینچ) حفر کنید. چندین نمونه ای از حیاط و مزرعه برداشته و آزمایش کنید.

pH خاک را آزمایش کنید. شما می توانید نمونه های خاک را به اداره ترویج یا آزمایشگاه خاک ارسال کنید و آنها را برای آزمایش pH یا اسیدیته خاک بفرستید. با این حال، کیت های تست pH ارزان قیمت در فروشگاه های کشاورزی و یا گلخانه ها استفاده آسان در خانه بکار می رود.

• نمونه را به کشاورز حرفه ای پیشنهاد شده ارسال کنید، و می توانید برای مقدار افزودنی ها از آن توصیه ها استفاده کنید. باغبانان خانگی ممکن است بخواهند با کمترین هزینه و سرعت بیشتر سراغ کیت بروند و برای افزودنیها از آزمایش و خطا استفاده کنند.

نیازهای گیاهان را بررسی کنید. بسیاری از گیاهان خاک کمی اسیدی را ترجیح می دهند، در صورتی که هیچ گونه اطلاعات دیگری ندارید، pH 6.5 را در نظر بگیرید. در حالت ایده آل، نیازها و اولویت ها گیاهان  را آنلاین یا با صحبت کردن با یک باغبان با تجربه پیدا کنید.

• اگر نمی توانید سطوح خاص pH  را پیدا کنید، فرض کنید که “خاک های اسیدی” به معنای pH برابر با 6.0 تا 6.5 می باشند، در حالی که “خاک قلیایی” به معنای pH برابر با 7.5 تا 8 است.

خاک را قلیایی تر کنید. اگر pH خاک برای گیاه خیلی کم باشد، PH خاک را با افزودنی ها، قلیایی تر کنید. از یک فروشگاه کشاورزی آهک باغی، پوست صدف خرد شده و یا سایر مکمل های کلسیم دار، و یا پوسته تخم مرغ پودر شده را خریداری کنید. افزودنی ها را با مقدار زیادی از خاک برای هر بار آزمایش pH خاک، بصورت دستی ترکیب کنید.

به یاد داشته باشید که این افزودنی ها می توانند هفته ها یا ماه ها بعد، pH خاک را تغییر دهند. منتظر بمانید تا قبل از انجام هرگونه تغییر بیشتری، اول نتیجه را مشاهده کنید.

خاک را اسیدی تر کنید. اگر نیاز به کاهش PH سطح خاك  دارید، به افزودنی اسیدی نیاز دارید. از یک فروشگاه  باغبانی ترکیبی از سولفات آلومینیوم یا سولفور تهیه کنید، پس از اضافه کردن این دو ماده، pH خاک را دوباره آزمایش کنید.

• هیچ روش خانگی ثابتی برای افزایش pH خاک وجود ندارد. تست های علمی نشان می دهد که سوزن های درخت کاج و پودر قهوه، علیرغم توصیه های گسترده ای که در ارتباط با آنها وجود دارد، باعث تأثیر قابل توجه و معنی داری بر اسیدیته خاک نمی شود.

خاک  را هر سه سال یکبار آزمایش کنید. با گذشت زمان، PH خاك به تدريج به سطوح معمولي خود بازگردانده مي شود كه عمدتا توسط نوع مواد معدني در منطقه شما مشخص مي شود. به استثنای اینکه مشکل اصلاح pH و مشکل  رشد گیاهان را دارید، آزمایش هر سه سال یکبار خاک خوب است.

بیشتر بدانید :‌ مقاوم سازی نشا