قلمه‌زدن انگور یکی از رایج‌ترین و ساده‌ترین روش‌های تکثیر این گیاه است. این روش به دلیل هزینه کم، سرعت بالا و امکان حفظ خصوصیات ژنتیکی پایه مادری بسیار محبوب است. در ادامه، مراحل قلمه‌زدن انگور به‌طور دقیق توضیح داده شده است:
۱. زمان مناسب برای قلمه‌زدن
زمان قلمه‌گیری:
بهترین زمان برای قلمه‌گیری انگور، اواخر پاییز تا اوایل زمستان است، هنگامی که گیاه وارد دوره خواب زمستانی شده و برگ‌های خود را از دست داده است. در این زمان، شاخه‌های گیاه حاوی مواد مغذی ذخیره‌ای کافی برای شروع ریشه‌زایی هستند.
زمان کاشت قلمه‌ها:
کاشت قلمه‌ها معمولاً در اواخر زمستان یا اوایل بهار انجام می‌شود، زمانی که خطر یخ‌زدگی کاهش یافته و دمای خاک و هوا برای رشد ریشه مناسب شده است.
رعایت این زمان‌بندی باعث بهبود موفقیت در ریشه‌زایی و رشد قلمه‌ها می‌شود.
۲. انتخاب شاخه مناسب
شاخه‌های یک‌ساله و سالم:
قلمه‌ها باید از شاخه‌های یک‌ساله که سالم و بدون آسیب یا بیماری هستند، انتخاب شوند. شاخه‌های بیمار یا آسیب‌دیده ممکن است باعث کاهش شانس موفقیت در ریشه‌زنی شوند.
چوبی‌شده و صاف:
شاخه‌ها باید چوبی‌شده و صاف باشند تا توانایی لازم برای رشد و ریشه‌زنی را داشته باشند.
قطر و طول شاخه:
۳. آماده‌سازی قلمه‌ها
برش قلمه:
قلمه‌ها باید حداقل ۳ تا ۴ گره (چشم) داشته باشند.
برش پایین قلمه: دقیقاً در زیر یک گره و با زاویه ۴۵ درجه.
برش بالای قلمه: حدود ۱ تا ۲ سانتی‌متر بالاتر از یک گره و به‌صورت صاف.
ضدعفونی قلمه‌ها:
برای جلوگیری از بیماری‌ها، قلمه‌ها را در محلول قارچ‌کش یا ترکیبات ضدعفونی‌کننده (مانند محلول رقیق شده هیپوکلریت سدیم) غوطه‌ور کنید.
حفظ رطوبت قلمه‌ها:
قلمه‌ها را در یک محیط مرطوب (مثلاً در کیسه پلاستیکی با کمی خاک‌اره مرطوب) نگهداری کنید تا زمان کاشت.
می‌توان قلمه‌ها را در یخچال یا مکانی خنک و تاریک تا زمان کاشت ذخیره کرد.
۴. کاشت قلمه‌ها
انتخاب محل کاشت:
مکانی با خاک حاصلخیز، زهکشی خوب و نور کافی انتخاب کنید.
PH خاک بهتر است بین ۶ تا ۷.۵ باشد.
کاشت قلمه‌ها در زمین یا گلدان:
قلمه‌ها را در عمق ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متری خاک قرار دهید، به‌گونه‌ای که ۲ گره در زیر خاک و ۱ گره در بالای خاک باشد.
خاک اطراف قلمه را فشار دهید تا کاملاً محکم شود و تماس خوبی با قلمه برقرار کند.
آبیاری:
بلافاصله پس از کاشت، قلمه‌ها را آبیاری کنید.
رطوبت خاک را در حد مطلوب نگه دارید، اما از آبیاری بیش از حد که باعث پوسیدگی می‌شود، اجتناب کنید.
۵. شرایط نگهداری قلمه‌ها
دمای مناسب:
نور کافی:
قلمه‌ها به نور کافی اما غیرمستقیم نیاز دارند. اگر قلمه‌ها در فضای باز کاشته می‌شوند، باید مکانی با سایه‌روشن انتخاب شود تا از آسیب ناشی از نور مستقیم خورشید جلوگیری شود.
رطوبت محیط:
حفظ رطوبت محیط اطراف قلمه‌ها به‌ویژه در هفته‌های اول رشد بسیار حیاتی است. استفاده از پوشش‌های پلاستیکی شفاف یا مه‌پاشی روزانه می‌تواند به حفظ رطوبت کمک کند. این شرایط از خشک شدن قلمه‌ها جلوگیری کرده و به رشد سالم‌تر آنها کمک می‌کند.
رعایت این شرایط می‌تواند فرآیند قلمه‌زنی را بهینه کند و شانس موفقیت را افزایش دهد.
۶. ریشه‌زایی و رشد قلمه‌ها
ریشه‌زایی و رشد قلمه‌ها در فرآیند تکثیر گیاهان بسیار مهم است. پس از حدود ۲ تا ۴ هفته، علائم اولیه‌ای از تشکیل ریشه‌ها ظاهر می‌شود. این علائم معمولاً شامل تورم انتهای قلمه و گاهی تغییر رنگ ناحیه ریشه است.
در همین زمان، جوانه‌زنی و رشد برگ‌ها نیز می‌تواند نشانه‌ای قوی از موفقیت در قلمه‌زنی باشد. مشاهده رشد برگ‌های جدید نشان می‌دهد که گیاه توانایی جذب آب و مواد مغذی از محیط اطراف خود را پیدا کرده است.
وقتی که قلمه‌ها به‌طور کامل ریشه‌دار شدند و از نظر ساختاری قوی به نظر رسیدند، می‌توان آنها را به محل دائمی کاشت منتقل کرد. در این مرحله، مهم است که شرایط محیطی محل جدید، مانند خاک، نور و رطوبت، مناسب باشد تا به گیاه کمک کند به‌خوبی رشد کند و با محیط جدید سازگار شود.
۷. نکات کلیدی در قلمه‌زدن انگور
استفاده از هورمون ریشه‌زایی:
هرس اولیه:
پس از اینکه جوانه‌زنی آغاز شد، شاخه‌ها و برگ‌های ضعیف‌تر را حذف کنید. این عمل باعث می‌شود که انرژی گیاه صرف رشد قوی‌تر و شاخه‌های سالم‌تر شود، که در نهایت منجر به گیاهانی با کیفیت بهتر خواهد شد.
حفاظت در برابر آفات و بیماری‌ها:
کنترل منظم گیاهان برای جلوگیری از آفات و بیماری‌ها ضروری است. از جمله مشکلات رایج در قلمه‌های انگور می‌توان به سفیدک‌ها (سطحی و داخلی) و شته‌ها اشاره کرد. استفاده از قارچ‌کش‌ها و حشره‌کش‌های مناسب و رعایت بهداشت محیط رشد می‌تواند از این مشکلات جلوگیری کند.
با رعایت این نکات، می‌توان احتمال موفقیت در قلمه‌زنی انگور را به میزان قابل توجهی افزایش داد.
نتیجه‌گیری
قلمه‌زدن انگور یک روش ساده، کارآمد و اقتصادی برای تکثیر این گیاه ارزشمند است. با رعایت تمامی نکات ذکر شده از جمله انتخاب شاخه مناسب، استفاده از هورمون ریشه‌زایی، حفظ شرایط محیطی ایده‌آل (دما، نور و رطوبت) و مراقبت‌های پس از کاشت، می‌توان قلمه‌هایی سالم و قوی پرورش داد.
قلمه‌های موفق به‌سرعت در محل جدید استقرار یافته و رشد می‌کنند، و در مدت زمان کوتاهی به گیاهانی بالغ و پربازده تبدیل می‌شوند که می‌توانند تولید محصولی باکیفیت داشته باشند. رعایت این اصول تضمین‌کننده موفقیت در تکثیر و پرورش انگور است.
مطالبی که شاید به دردتان بخورد !
آموزش ومزایای داربستی کردن انگور
بهترین انگور دیم برای مناطق دیمی و کم آب
نکات مهم کاشت وپربارکردن انگور فخری
